Ogłoszenie kościoła św. Wojciecha w Mikołowie Bazyliką Mniejszą

Terminem bazylika określano w czasach starożytnego Rzymu budynek halowy, podzielony rzędami kolumn, najczęściej na trzy części. Bazylika służyła od V wieku przed narodzeniem Jezusa zgromadzeniom publicznym, między innymi sprawowaniu sądów, zebrań i targów. Chrześcijaństwo przejęło ten rodzaj budynków z przeznaczeniem na zgromadzenia liturgiczne. Z biegiem czasu wykształciły się bazyliki, tzw. patriarchalne, podlegające bezpośrednio papieżowi: św. Jana na Lateranie, Matki Bożej Większej, św. Piotra na Watykanie, św. Pawła za Murami, św. Wawrzyńca w Rzymie oraz św. Franciszka i NMP od Aniołów w Asyżu. Od XVIII wieku powyższe bazyliki noszą nazwę większych, w odróżnieniu od kościołów obdarzanych od tego czasu specjalnym tytułem bazyliki mniejszej.

Kościół mikołowski jest piątą bazyliką w archidiecezji katowickiej. Pierwszym kościołem, który dostąpił tego zaszczytu, była świątynia Najświętszej Marii Panny i św. Bartłomieja w Piekarach Śląskich. Tytuł nadał kościołowi w 1962 r. papież Jan XXIII. W 1974 r. papież Paweł VI podniósł do tej rangi kościół św. Ludwika Króla i Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Katowicach-Panewnikach (uroczystość nadania odbyła się jednak dopiero w maju 1976 r.). W latach 90. minionego wieku papież Jan Paweł II nadał tytuł bazyliki mniejszej jeszcze dwom kościołom – św. Antoniego z Padwy w Rybniku (1993 r.) i sanktuarium Matki Bożej Uśmiechniętej w Pszowie (1997 r.). 14 marca 2008 r. Ojciec Święty wyniósł do godności bazyliki mniejszej kościół św. Wojciecha w Mikołowie!

Budowę kościoła parafialnego pod wezwaniem św. Wojciecha rozpoczęto w 1843 r., a trwała ona z przerwami do 1861 r. Jeszcze na początku XX wieku kościół ten służył wiernym z 15 miejscowości. Jest to kościół trójnawowy w stylu neoromańskim, który może pomieścić 5 tysięcy wiernych. Kościół posiada dwie dwukondygnacyjne wieże, w których znajdują się cztery dzwony. Fasada mieszcząca wejście zwieńczona jest trójkątnym szczytem. Ołtarz główny z obrazem św. Wojciecha, biskupa i męczennika, zdobią figury św. Piotra i św. Pawła. W nawie bocznej po stronie prawej znajduje się ołtarz Najświętszego Serca Pana Jezusa z figurami św. Jadwigi i św. Elżbiety, w nawie bocznej po stronie lewej – ołtarz z obrazem Matki Boskiej Mikołowskiej, z figurami św. Józefa i św. Anny. Cennym zabytkiem kościoła są witraże z XIX w., szkoły krakowskiej, oraz stacje drogi krzyżowej – dzieło znanego artysty malarza, Jana Bochenka, z 1868 r. Na szczególną uwagę zasługują organy zbudowane w 1862 r. przez Johanna M.V. Haasa. Są to największe zabytkowe organy na Górnym Śląsku.

Kościół w Mikołowie należy do dużych i okazałych świątyń, odznaczających się dużymi walorami architektury i sztuki, który po przeprowadzonym niedawno remoncie zyskał niezwykły blask. Na szczególną uwagę zasługują wspaniałe polichromie, zwłaszcza w prezbiterium, a także oczyszczone witraże.

O szczególnym znaczeniu mikołowskiej świątyni świadczy to, iż parafia św. Wojciecha, jako jedna z najstarszych parafii w archidiecezji, jest matką 18 nowych wspólnot, które wydzieliły się z niej w ostatnim stuleciu. Ponadto pracowali w niej znakomici duszpasterze. Tutaj jako wikariusz posługiwał między innymi ks. Emil Szramek, tutaj został ochrzczony o. Stanisław Kubista. Obaj zaliczeni zostali do 108. męczenników II wojny światowej, beatyfikowanych przez Jana Pawła II w 1999 r. Nie bez znaczenia jest także fakt, że od 1998 r. św. Wojciech jest patronem całego miasta. Kościół św. Wojciecha w Mikołowie niezaprzeczalnie oddziaływuje na całą okolicę, między innymi przez liczbę penitentów, którzy przybywają, by wyspowiadać się w Mikołowie.

W niedzielę 31 sierpnia 2008 r., podczas uroczystej Mszy św. o godz. 12.00 w kościele św. Wojciecha w Mikołowie Ksiądz Arcybiskup Damian Zimoń oficjalnie ogłosił wyniesienie tej mikołowskiej świątyni do godności bazyliki mniejszej.

Uroczystą Mszę św. pod przewodnictwem Metropolity Katowickiego koncelebrowali: proboszcz parafii św. Wojciecha, dziekan dekanatu Mikołów, kanclerz Kurii Metropolitalnej w Katowicach oraz wielu księży z dekanatu Mikołów, a także pochodzących z mikołowskiej parafii. We Mszy św., w której szczególnie modlono się w intencji Ojca Świętego, uczestniczyli przedstawiciele władz samorządowych miasta Mikołowa, którego patronem jest św. Wojciech, a także wielu parafian i gości. Modlitwom towarzyszył żywy śpiew wiernych, ubogacony utworami wykonanymi przez mikołowski chór „Harmonia”, przy udziale solisty. Wszystko to podkreślało tę doniosłą i radosną uroczystość.

Na początku Mszy św. kanclerz Kurii Metropolitalnej odczytał dekret Kongregacji do Spraw Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, która w imieniu Ojca Świętego Benedykta XVI nadała kościołowi św. Wojciecha w Mikołowie tytuł bazyliki mniejszej. Następnie Ksiądz Arcybiskup wręczył odczytany dokument proboszczowi bazyliki. W homilii, opartej na odczytanym fragmencie Ewangelii według św. Mateusza, mówiącym o św. Piotrze – Opoce, na której zbudowany jest Kościół, Ksiądz Arcybiskup podkreślił szczególny związek kościołów zwanych bazylikami ze Stolicą Apostolską oraz osobą Ojca Świętego. Jednym z głównych zadań takiej wspólnoty związanej z bazyliką ma być – mówił Arcybiskup – studiowanie, upowszechnianie i wprowadzenie w życie dokumentów Stolicy Apostolskiej, a przez to jeszcze gorliwsze urzeczywistnianie Kościoła i tworzenie ośrodka życia liturgicznego oraz działalności duszpasterskiej, ze szczególnym uwzględnieniem działalności charytatywnej. Po końcowym błogosławieństwie Ksiądz Arcybiskup wraz z wiernymi udał się przed bazylikę, gdzie poświęcił tablicę upamiętniającą nadanie w dniu 14 marca 2008 r. przez Benedykta XVI kościołowi św. Wojciecha w Mikołowie tytułu bazyliki mniejszej. W modlitwie poświęcenia pamiętano także o tych, którzy ten kościół fundowali, projektowali, wznosili oraz w nim posługiwali i się modlili.

Przyznanie kościołowi tytułu bazyliki mniejszej jest wezwaniem do szczególnej troski o wysoki poziom duszpasterski i kult sprawowany w tej świątyni. Godność bazyliki mniejszej w Mikołowie to pielęgnowanie bogatej tradycji pobożności wypracowanej w tym kościele, to świadectwo miłości Boga i Ojczyzny, to również szczególne pielęgnowanie pamięci i przesłania Papieża Polaka Jana Pawła II oraz nauczania jego następcy, Benedykta XVI. Bazylika na mikołowskiej ziemi to również zobowiązanie do pielęgnowania szacunku do człowieka, do godności jego pracy, a przede wszystkim troska o ubogich.